Çocukluk Travmalarında Anne – Baba Ne Yapmalıdır?

Dünya gündeminde son günlerde yaşamış olduğumuz toplumsal olaylar, insanları çok derinden etkileyebiliyor ve bu durum karşısında çocuklarımız da çok ciddi bir şekilde zorlanabiliyorlar.

Toplumsal olarak yaşamış olduğumuz bu gibi durumlar, aslında psikolojik tahlilde travma yaratan bir durum olarak tanımlanabilir ve hepimizi çok derinden sarsmaktadır. Ayrıca etkilerinin de uzun bir süre devam edebileceği tahmin edilmektedir.

Peki travma nedir?

Travma, hayatın günlük akışı içinde, hiç beklenmeyen bir anda, insanın dayanma gücünü zorlayan ya da aşan bir durum olarak tanımlanabilir. Travmaların oluşmasında, çocuğun olayı kendi yaşamına veya başka birinin yaşamına tehdit olarak algılaması çok önemlidir. Olay ne kadar doğrudan tehdit oluşturuyorsa, etkisi o derece büyük olur. Saldırı, savaş, terör, taciz gibi insan kaynaklı travmalar kadar doğal afetler de tipik birer travma sebebi olabilmektedir. Travmalar uzun döneme yayılabildiği gibi, ani yaşanan olaylar karşısında da gelişebilir. Ani yaşanan bir olayın zamana yayılan etkisi de travmanın bir parçasıdır.

Travmatik durum yaşandığında; Bana ne olacak? Anne babama veya yakınlarıma ne olacak? Durumu ve bununla baş etmede çaresizliğin getirdiği etki sonucu tüm psikolojik yapısının darmadağın olması durumudur. Tabi buna ek olarak çevreden ve televizyonlardan sosyal medyadan gördüğü ve duyduğu haberler de aynı zorlanmayı oluşturacak etkenlerdir.

Travmatize olmuş çocuk ne tür tepkiler/belirtiler gösterebilir?

Zayıf sözel ifade, tekrarlayan düşünceler, konsantrasyon bozuklukları ve dikkat problemleri, asabiyet, saldırganlık, şiddet uygulama, aşırı suskunluk, içe kapanma, kaçınma, suçluluk, utanç, çaresizlik, ümitsizlik, iştahsızlık veya iştah artışı ve sindirim sistemi problemleri, baş, göğüs ağrısı görülebilmektedir.

Yetişkinlerin Çocuğun Travmayı Algılamasındaki Rolü

Çocuğun başından travmatik bir olay geçtiğinde ya da travmatik bir duruma aileyle birlikte maruz kaldığında, çocuğun bu beklenmedik ve acı veren olayı nasıl algılayacağı, nasıl yorumlayacağı ve nasıl bir tepki oluşturacağı, çok büyük ölçüde çevresindeki yetişkinlere, özellikle de anne-babaya bağlıdır.

Yaşadığı olay, çocuğun büyük bir ihtimalle ilk kez karşılaştığı bir durumdur ve bu durumla ilgili herhangi bir davranış kalıbı oluşturmamıştır. Bu nedenle çocuğun ilk yapacağı şey, anne ve babasını izlemek olacaktır. Çocuğun davranışlarını olumlu yönde etkileyebilecek etmenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Anne-babanın çocuğun duygularını ve düşüncelerini anlamaya önem vermeleri
• Anne-babanın çocuğun güven duygusunun devam etmesine önem vermeleri ve kendi çaresizliklerini çocuğa fazla yansıtmamaları, örneğin “Bu konuya bir çözüm düşünüyoruz, en kısa zamanda daha rahat olacağız” gibi
• Anne-babanın, özellikle doğal afetler sonucu yaşanan durumlara ilişkin mümkün olduğunca net bilgiler vermeleri
• Anne-babanın konunun üzerine giderek bir an önce çocuğun eski hayatına benzeyen bir hayat kurmaya çalıştıklarına çocuğun inanması
• Çocuğun o anda artık güvende olduğunun vurgulanması
• Mümkün olduğunca olumlu ve ileriye yönelik bir bakış açısının oluşturulması

KAYNAKÇA:

https://insamer.com/tr/cocuk-ve-travma_1805.html

https://www.ailemicinhersey.com/index.php/2017/10/19/travma-yasayan-cocuklarda-ruh-sagligi/

https://www.kimpsikoloji.com/cocuklarda-travma-travmanin-etkileri-ve-anne-babalara-oneriler/

https://www.dbe.com.tr/tr/yetiskin-ve-aile/8/cocuk-ve-genclerde-travma/